Նրանք, ովքեր գերեզման չունեն, բայց ողջ են

Հայոց ցեղասպանություն-110

Սեբաստացի Մուրատը (Մուրադ Գևորգի Խրիմյան, 1874, Սեբաստիա - 1918, Բաքու) Ցեղասպանության վրիժառուներից մեկն էր։ Բազում կռիվներ տվեց և թուրքացումից փրկեց հարյուրավոր որբերի՝ յուրաքանչյուրի համար վճարելով մեկ ոսկի։ Կարդացեք լուսանկարի մակագրությունը․ ամուսնացել էր ուսուցչուհի Ագապիի հետ և ունեին մեկ որդի, որին ի պատիվ Չաուշի անվանել էր Գևորգ, և ես չգիտեմ՝ կարողացա՞ն փրկել այդ մանչուկին։

1918-ին, երբ ադրբեջանցիների «հրավերով» թուրքերը հարձակվեցին Բաքվի վրա, նպատակ ունենալով ցեղասպանության ենթարկել նաև արևելահայությանը, Մուրադը կռվի ելավ ու զոհվեց։ Նրա դին տեղափոխեցին Թիֆլիս և հողին հանձնեցին Վանքի գերեզմանատանը։ 1938 թ․ Բերիայի հրահանգով գերեզմանատունն ավերեցին և դուրս նետեցին թե Մուրադի և թե հարյուրավոր այլ մեծանուն հայերի ոսկորները։

Սեբաստիայի Առյուծը օրագիր էր պահում և ահա թե ինչ էր գրել 1915 թ․ հուլիսի 17-ին․ «Անե՛ծք, բյուր անե՛ծք անոր, որ թուրքի վրեժը չի լուծեր յոթը պորտեն անդին։ Եթե իմ աչքովս տեսածները ընթերցողը տեսած ըլլա, կարելի է մեռելներին ալ կտակե, որ վրեժխնդիր ըլլան։ Խնայել պետք չէ։ Հայերի գլխին բերած չարիքներեն քարերն անգամ կը դողան»։

Իսկ ի՞նչ էր տեսել Մուրադը․ սա՛․

ՍԵԲԱՍՏԻԱՅԻ ՆԱՀԱՆԳ

Պատերազմից առաջ և հետո

Սեբաստիա 55․000 -12․000

Թոքատ 30․000- 1․800

Ամասիա 30․000- 2․000

Շապին-Կարահիսար 40․000- 1․000

Կյուրին 28․000 -

Տիվրիկ 24․000 -

Տարենտե 18․000 -

Ընդ․ 225․000 -16․800

Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու պատվար Ալեքսանդր Մանթաշյանց
• «Սեպտեմբերյան առավոտ»
• Դժբախտ հեծյալը
• Չարիքներէն փոքրագոյնը
• Բէհբուտ խան Ջիվանշիրի ահաբեկումը
• Հայոց ցեղասպանություն-110
• Հայոց ցեղասպանություն- 110
• Հայոց ցեղասպանություն-110
• Մնացականյանի կամուրջը
• Խարբուխ
• Ձվեր ու փողեր
• Թիֆլիսի պոռնիկները
• Սամսոնն ու Սրբազանը
• Ալեքսանդր Մանթաշյանց – 183
• Հին-նոր բառգիրք
• 800 ՖՐԱՆԿ
• Ա. Ի. ՄԱՆԹԱՇԵՒ
• ՀՈՎՀ․ ԹՈՒՄԱՆՅԱՆՆ «ԸՆԴԴԵՄ» Ա․ ՄԱՆԹԱՇՅԱՆՑԻ
• ԲԱՔՎԻ «ՀԱՅԿԱԿԱՆ» ԾԽԱԽՈՏԸ
• ԲԱՔՎԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԱՌԵՎՏՈՒՐԸ

Մեկնաբանություններ